به گزارش کردپرس، شبکه بین المللی شاعران سشیاره اعلام کرد ایلهان سامی چومک، شاعر کرد ترکیه بیش از 30 سال را در زندان گذراند، به عنوان اولین برنده جایزه شعر شاعر معروف آمریکایی جک هیشرمن شده است. این جایزه به یاد جک هیرشمن، شاعر و کنشگر فقید آمریکایی بنیان‌گذاری شده و قرار است در ماه ژوئن اهدا شود. هیئت داوران امسال شامل شاعران فرانسیس کومب، اگنتا فالک هیرشمن و هالموشی شاندور بود. چومک از میان فهرست نهایی نامزدهایی از سراسر جهان برگزیده شد که در آن نام نویسنده هندی، تیشانی دوشی، و شاعر سومالیایی-بریتانیایی، ورسان شیر، نیز دیده می‌شد.

این شبکه در معرفی این شاعر کرد گفته است: زندگی ایلهان سمی چومک، شاعر کُردی که در ۲۶ نوامبر ۲۰۲۴ پس از ۳۰ سال زندان آزاد شد، دلیل مهمی برای اعطای نخستین جایزه «جک هیرشمن» به اوست. او در طول دوران طولانی حبس خود، به یکی از شاعران برجسته و تأثیرگذار معاصر ترکیه بدل شد.

فرانسیس کومب، شاعر و مترجم فرانسوی، در مارس ۲۰۲۵ درباره او نوشت: «آنچه در شعر این زندانی شگفت‌انگیز است، آزادی اوست. با این حال، او به معنای کلاسیک، شاعر سیاسی نیست. آثارش، برای نمونه، با شعرهای ناظم حکمت تفاوت دارد. او بیشتر به جریان «شاعران نسل دوم نو» در ترکیه تعلق دارد؛ جریانی که در دهه ۱۹۵۰ ظهور کرد و بر آن بود که شعر باید با تصویرسازی‌های آزاد، امکان خلق معانی چندگانه و واقعیت‌های شخصی را برای خواننده فراهم کند.»

چومک، که خود را «از خورشید جدا شده» می‌نامد، در شعرهایش طبیعت، سرزمین مادری و خاطرات کودکی را در مرکز توجه قرار می‌دهد؛ نوعی تلاش برای گریز از زندان و بازیابی زندگیِ از دست‌رفته. شعرهای او ساده و بی‌تکلف‌اند اما در عین حال عمیق، زلال و سرشار از حس زندگی.

ایلهان سمی چومک، متولد سال ۱۹۷۳ در روستای کارلی‌اُوای استان بینگول، کودکی‌اش را در دل طبیعت، در میان بزها و اسب‌ها گذراند. دنیای تخیل او از همین تجربه‌ها و از قصه‌هایی که مادرش شب‌ها در خانه‌ای گلی برایش می‌گفت، تغذیه می‌شد.

او در سال ۱۹۹۴، در ۲۱ سالگی و در حالی‌که دانشجوی جغرافیا در دانشگاه استانبول بود، به‌همراه گروهی از اعضای حزب کارگران کردستان (پ‌ک‌ک) در جریان یورش پلیس به یک کافه بازداشت شد. اتهام اولیه‌اش «آتش زدن جنگل» بود و اعترافاتی که تحت شکنجه در طول ۱۹ روز از او گرفته شد، پایه صدور حکم قرار گرفت. بعدها او این اعترافات را پس گرفت. دادگاه نظامی ابتدا او را به اعدام و سپس به حبس ابد محکوم کرد.

در سال ۲۰۰۷، دادگاه حقوق بشر اروپا روند دادرسی را غیرقانونی دانست و خواستار تجدید محاکمه شد. با وجود اینکه در سال ۲۰۱۶ دادگاه مدنی، اتهام آتش‌سوزی را رد کرد، اما همچنان حکم ۳۶ سال حبس به اتهام «تجزیه‌طلبی» تأیید شد.

در طول دوران زندان، چومک به نگارش شعر روی آورد و ۹ مجموعه شعر منتشر کرد. او تاکنون جوایز ادبی متعددی دریافت کرده، از جمله جایزه سنور سزر در مارس ۲۰۲۲. جدیدترین اثر او با عنوان «ما هنوز زنده‌ایم» (Hayattayız Nihayet) برنده جایزه متین آلتیوک شد. متین آلتیوک یکی از اساتید سابق چومک بود که در جریان آتش‌سوزی هتل مادیماک در سیواس در سال ۱۹۹۳، به‌همراه گروهی از روشنفکران علوی، جان باخت.

فعالان فرهنگی و نویسندگان بسیاری از کشورهای مختلف، به‌ویژه در اسکاندیناوی، بریتانیا، فرانسه و ترکیه، برای آزادی چومک فعالیت کردند. در بریتانیا، مجموعه‌ای از شعرهای او با عنوان «جدا از خورشید» با ترجمه کارولین استاکفورد و گروهی از مترجمان، توسط انتشارات Smokestack به مدیریت اندی کرافت منتشر شد. فرانسیس کومب نیز برخی از شعرهای او را از انگلیسی به فرانسه برگردانده است تا تا زمان انتشار ترجمه‌ای از زبان اصلی (ترکی یا کردی)، مخاطبان فرانسوی با او آشنا شوند.

زندگی و آثار ایلهان سمی چومک، به‌روشنی بازتاب‌دهنده ارزش‌های انسانی‌ای است که جک هیرشمن، شاعر و فعال سیاسی آمریکایی، همواره برای آن‌ها مبارزه می‌کرد. از همین‌رو، اهدای نخستین جایزه‌ای که به نام او نام‌گذاری شده، به چومک، بیش از هر انتخاب دیگری، شایسته و پرمعناست.