به گزارش کردپرس، این هفته، مقام‌های آمریکایی تأیید کردند، شش ماه پس از سقوط حموت بشار اسد، ۵۰۰ نظامی این کشور از مواضع خود در سوریه خارج شده‌اند. این نیروها در قالب مأموریتی بلندمدت برای مقابله با گروه تروریستی داعش در شرق سوریه مستقر بودند و اکنون مراکز کلیدی این مأموریت—مانند پایگاه «ام‌اس‌اس فرات» و «روستای سبز»—یا به نیروهای دموکراتیک سوریه (SDF) واگذار شده‌اند یا به‌طور کامل تعطیل شده‌اند.
سه پایگاه باقی مانده؛ فشار بر SDF برای توافق با دمشق
تام باراک، نماینده ویژه آمریکا در امور سوریه، در مصاحبه‌ای با رسانه‌ای ترکیه‌ای اعلام کرد که پایگاه های آمریکا در سوریه، «از هشت پایگاه به پنج، سپس به سه پایگاه کاهش یافته‌است». او افزود: «در نهایت تنها یک پایگاه خواهیم داشت.» هم‌زمان، آمریکا از شورای دموکراتیک سوریه خواسته است مذاکرات خود با دمشق را برای ادغام نیروهای SDF در ارتش جدید سوریه تا پایان ماه اوت تسریع کند.
این مذاکرات امنیتی که در پی توافق بین مظلوم عبدی و احمد الشرع، رئیس‌جمهور جدید سوریه، در مارس آغاز شد، قرار بود یک سال ادامه یابد، اما به‌دلیل بن‌بست سیاسی و نبود اجماع، انتظار می‌رفت با تأخیرهایی مواجه شود.
با این حال، آمریکا اخیراً موافقت خود را با ادغام حدود ۳۵۰۰ جنگجوی جهادی خارجی در لشکر ۸۴ ارتش سوریه اعلام کرده است—چرخشی بزرگ در مواضع پیشین واشنگتن که همواره نسبت به نقش نیروهای خارجی در وزارت دفاع دولت جدید سوریه ابراز تردید کرده و آن را در فهرست شروط رفع تحریم‌ها قرار داده بود.
سه تصمیم کلیدی؛ پیامی روشن
سه تصمیم اخیر آمریکا—یعنی تسریع روند خروج، تعیین ضرب‌الاجل برای SDF جهت توافق با دمشق، و حذف شرط عدم‌مشارکت جهادی‌های خارجی—نشانگر تغییری بنیادین در سیاست آمریکا نسبت به سوریه است. این تحولات نشان می‌دهد واشنگتن دیگر صبر سابق را نسبت به روند کند دولت‌سازی در سوریه ندارد و برای خروج نهایی خود از سوریه و عراق آماده می‌شود.
این تحولات پس از آن صورت گرفت که دونالد ترامپ در دیدار با احمد الشرع در ریاض، توافق کرد تحریم‌های آمریکا علیه سوریه را لغو کند تا دمشق فرصت بازسازی پیدا کند. این اقدام در نگاه تحلیلگران، بخشی از هدف دیرینه ترامپ برای خروج نظامی کامل آمریکا از خاورمیانه تلقی می‌شود—هدفی که اکنون تحقق آن تا پایان سال ۲۰۲۵ محتمل‌تر از همیشه به‌نظر می‌رسد.
یادآوری تجربه گذشته
ترامپ پیش‌تر در سال ۲۰۱۹ نیز در تلاش برای خروج نیروهای آمریکایی از شمال‌شرق سوریه بود، اما پس از تهدید ترکیه به حمله به نیروهای کرد، بخشی از این نیروها را مجدداً در منطقه مستقر کرد. آن اقدام با واکنش منفی مقامات ارشد دولت از جمله برت مک‌گورک و جیمز متیس همراه شد که در اعتراض به تصمیم ترامپ استعفا دادند. نهایتاً ترامپ با حفظ ۴۰۰ سرباز آمریکایی در سوریه، عقب‌نشینی کامل را متوقف کرد.
روند مشابه در عراق
در عراق، ترامپ جدی‌تر عمل کرد. پس از عملیات آمریکا برای ترور قاسم سلیمانی و ابو مهدی المهندس در بغداد، دولت ترامپ به‌تدریج شمار نظامیان خود را کاهش داد. حمله موشکی ایران به پایگاه عین‌الاسد، که نزدیک بود صدها نظامی آمریکایی را به کام مرگ بکشاند، در کنار رأی پارلمان عراق برای لغو درخواست کمک از آمریکا، از عوامل اتخاذ این تصمیم بودند.
هم‌زمان با بحران کرونا، آمریکا دست‌کم هشت پایگاه خود را به نیروهای امنیتی عراق واگذار کرد و شمار نیروهایش از ۵۲۰۰ به ۲۵۰۰ نفر کاهش یافت. دولت بایدن نیز این روند را ادامه داد و با تغییر مأموریت نظامیان آمریکایی از نقش رزمی به نقش آموزشی، جدول زمان‌بندی خروج کامل را برای سال ۲۰۲۶ تعیین کرد. در این چارچوب، نیروهای آمریکایی از بغداد به اربیل منتقل شدند و تنها شمار محدودی از مشاوران آمریکایی به دعوت دولت السودانی در عراق باقی خواهند ماند.
مانعی به نام HTS و بازگشت داعش
سقوط حکومت اسد به دست ائتلافی به رهبری گروه جهادی تحریرالشام در دسامبر ۲۰۲۴، یعنی در واپسین روزهای ریاست‌جمهوری بایدن، موجب نگرانی آمریکا از احتمال بی‌ثباتی و احیای داعش در شرق سوریه شد. در واکنش، بایدن بیش از هزار نیروی اضافی به شمال‌شرق سوریه اعزام کرد تا ظرفیت نیروهای آمریکایی را در آنجا به ۲۰۰۰ نفر تا پایان سال ۲۰۲۴ برساند.
محمد شیاع السودانی، نخست‌وزیر عراق، در آن زمان از آمریکا خواست تا خروج کامل خود از عراق را به‌جای ۲۰۲۶ تا سال ۲۰۲۹ به تعویق بیندازد، اما این درخواست مورد توجه واشنگتن قرار نگرفت.
خروج شتاب‌زده، با پیامدهای بلندمدت
در حال حاضر، با باقی‌ماندن تنها ۵۰۰ نظامی آمریکایی در سه پایگاه سوریه، روند خروج شتاب گرفته است. انتظار می‌رود آمریکا تا پایان سال ۲۰۲۵ به‌طور کامل از سوریه خارج شود و تا پایان ۲۰۲۶ عراق را نیز ترک کند.
با این حال، تحقق این هدف در گرو توافق نهایی میان SDF و دمشق برای ادغام نیروهاست—توافقی که بدون آن، مأموریت مقابله با داعش به خلأی امنیتی خطرناک خواهد انجامید. اختلافات میان دولت جدید سوریه و اداره خودگردان شمال‌شرق نیز فضا را برای بازگشت بازیگران مخربی چون داعش فراهم می‌کند.
کارشناسان منطقه هشدار می‌دهند که اصلاحات امنیتی در سوریه‌ای که ۱۴ سال جنگ و تجزیه را پشت سر گذاشته، روندی زمان‌بر است و به دقت و صبوری فراوان نیاز دارد. هرگونه خروج شتاب‌زده که بدون توجه به خطر احیای تروریسم، خلأهای امنیتی و ضعف ظرفیت شرکای محلی صورت گیرد، می‌تواند تبعاتی خطرناک‌تر از ماندن داشته باشد.
منبع: Majalle
نظر شما