به گزارش خبرگزاری کردپرس این کتاب اثر مشترک خانم زینب کریمی و مسعود ورمزیار است که در بخش علمی نخستین جشنواره منطقه‌ای هوره ایلام معرفی شد. با این بانوی پژوهشگر پیرامون این اثر که می‌تواند به منبع خوبی برای علاقمندان و پژوهشگران این آواز باستانی تبدیل شود گفتگو کردم.

زینب کریمی به خبرنگار ما گفت: کتاب هوره؛ میراث جاودان موسیقی‌ زاگرس، پژوهشی میان‌رشته‌ای در حوزه موسیقی سنتی و فرهنگ شفاهی کُردی است که به بررسی ژرف آواز آیینی و فولکلوریک «هوره» می‌پردازد. این اثر حاصل تحقیق نظری و میدانی است که تلاش دارد با نگاهی علمی، تحلیلی و انتقادی، ابعاد گوناگون هوره را از منظر زبان‌شناسی، مردم‌شناسی، جامعه‌شناسی موسیقی، زیبایی‌شناسی و فلسفه هنر بررسی و مستندسازی کند.

وی گفت: این کتاب نه‌تنها به بررسی تاریخی، ساختاری و فرهنگی این سبک آوازی می‌پردازد، بلکه آن را در بستر تحولات اجتماعی، معنایی و هنری معاصر و آسیب شناسی تحلیل می‌کند؛ تحلیلی که از مرز توصیف فراتر می‌رود و وارد قلمرو نظریه‌پردازی در موسیقی، هنر و هویت فرهنگی می‌شود.

این پژوهشگر در خصوص ساختار کلی اثر توضیح داد: کتاب در چهار بخش اصلی تنظیم شده است که بخش اول مقدمه و کلیات است و در آن، تعریف مفهومی هوره، جایگاه آن در موسیقی نواحی زاگرس، پیشینه‌ی تاریخی آن، و بررسی موسیقی فولکلور، آواز، ریتم، زبان کردی و ساختار فرهنگی مردمان منطقه مورد بحث قرار گرفته است.

کریمی افزود: بخش دوم تحلیل نظری و زیبایی‌شناختی هوره است که در آن به واکاوی فلسفی و نظری آواز هوره پرداخته‌ایم و تلاش کرده‌ایم با بهره‌گیری از دیدگاه‌های کلاسیک و مدرن، مفاهیم عمیق‌تری را در خصوص خوره واکاوی کنیم از جمله نظریه تکامل‌گرایی (داروین و اسپنسر) و بررسی خاستگاه آیینی و اجتماعی آوازهای جمعی و نسبت آن با هوره، نظریه مرگ هنر (هگل و نیچه) و تحلیل تمایز هنر سنتی زنده با هنر مدرن تهی‌شده از معنا، نظریه آدورنو درباره موسیقی جدی و عامه‌پسند و مقایسه‌ی موسیقی اصیل همچون هوره با موسیقی مصرفی، تحلیل جامعه‌شناختی (پیر بوردیو و پیترسون) و تفسیر هوره در مقام سرمایه نمادین در میدان فرهنگی کُردی و زبان‌شناسی شناختی و تحلیل ساختارهای صوتی، واژگانی و معنایی هوره به‌مثابه زبان طبیعی غم و سوگ در این کتاب استفاده شده است.

مولف کتاب «هوره؛ میراث جاودانه موسیقی‌ زاگرس» ادامه داد: بخش سوم کتاب به آسیب‌شناسی موسیقی هوره اختصاص پیدا کرده و در این بخش، نویسندگان با نگاهی انتقادی به مسأله چالش‌های معاصر در مسیر تداوم هوره از جمله فرسایش فرهنگی و زبانی، سطحی‌نگری و مدگرایی در بازتولیدهای امروزی، تضعیف پیوند میان هوره و آیین‌های اجتماعی، تأثیر رسانه و سیاست‌زدگی بر ساختار هنری و مفهومی موسیقی نواحی و... پرداخته‌اند.

کریمی در خصوص بخش چهارم کتاب توضیح داد: تحلیل تطبیقی و نظریه‌محوردر این بخش صورت گرفته است و با رویکردی تلفیقی و تطبیقی، مجموعه‌ای از نظریه‌های کلیدی فلسفه هنر، موسیقی‌شناسی و مردم‌شناسی را در نسبت با هوره بازخوانی می‌کند. تلاش شده است تا جایگاه هوره به‌عنوان یک پدیده فراتر از موسیقی، یعنی به‌عنوان «زبان فرهنگی مردم زاگرس» معرفی شود.

تحلیل آوانگاری دقیق و جدول‌های صوتی مربوط به مقام‌های هوره، مستندسازی جغرافیایی، واژه‌شناسی و آیین‌شناسی مرتبط با هوره، گردآوری نمونه‌های اجرا، سروده‌ها، روایت‌های محلی و تحلیل آنها، استفاده از داده‌های میدانی و مصاحبه با هنرمندان بومی و اساتید، ارائه نظریه‌های نوین برای تفسیر معنای فرهنگی و زیبایی‌شناسی آواز از دیگر ویژگی‌های این کتاب بود که کریمی به آنها پرداخت.

وی تأکید کرد: تحلیل‌ها نشان می‌دهد که «هوره»، نه یک سبک آوازی ساده، بلکه حامل یک نظام معنایی پیچیده است که در آن، تاریخ، رنج، خاطره، آیین و زبان در قالب صوت تجلی می‌یابد. برخلاف جریان‌های موسیقی مدرن که دچار انقطاع معنایی شده‌اند، هوره هنوز تداوم‌دهنده‌ پیوند انسان با طبیعت، با گذشته و با هستی است.

کریمی گفت: با وجود چالش‌هایی مانند مدگرایی، سیاست‌زدگی و فرسایش فرهنگی، آواز هوره همچنان پتانسیلی قدرتمند برای بازسازی هویت فرهنگی، مقاومت هنری و بیداری زیبایی‌شناسی دارد. این کتاب گامی کوچک اما ضروری در مسیر شناخت، ثبت و بازخوانی این میراث گران‌بهای موسیقایی است و امیدوارم منبعی الهام‌بخش برای پژوهشگران حوزه فرهنگ، هنر، زبان و مردم‌شناسی باشد.