به گزارش خبرگزاری کردپرس، دکتر علی فیض اللهی، جامعه‌شناس و عضو هیأت علمی دانشگاه ایلام در این یادداشت می‌نویسد:

مدخل بحث:

کاخ فلاحتی یکی از معدود بناهای تاریخی باقی مانده از عصر قاجار در شهر ایلام است که از سال ۱۳۵۷ در فهرست آثار ملی ثبت گردیده ولیکن در تملک سازمان جهاد کشاورزی استان ایلام قرار دارد. سازمان جهاد کشاورزی از جمله سازمان‌های متمول استان است که به واسطۀ الحاق سازمان جهاد سازندگی سابق به آن وارث چندین ساختمان اداری بزرگ و چندین هکتار زمین با کاربری اداری در سطح شهر ایلام است.

کاربری اداری کاخ فلاحتی به دلایل زیر فاقد توجیه لازم است:

۱. این کاخ به دلیل ارزش تاریخی، ثبت به عنوان اثر ملی و نماد شهرنشینی و بوروکراسی در مرکز استان به لحاظ منطقی بایستی در زمرهٔ اماکن تحت مدیریت سازمان میراث فرهنگی و گردشگری باشد. این سازمان با مرمت و بازسازی آن می‌تواند آن را به موزه‌ای برای معرفی فرهنگ بومی و نمایشگاه گیاهان دارویی، تزیینی و حتی تاریخ کشاورزی چند هزار ساله استان بدل کند.

۲. به واسطه داشتن پتانسیل فوق‌العاده برای تبدیل شدن به یک مرکز گردشگری، موزه و پارک نبایستی محل استقرار یک سازمان اداری باشد. تخریب ساختمانهای جدیدالاحداث در محوطه کاخ و توسعه فضای سبز آن و تبدیل آن به یک مکان سوم جهت گذران فراغت و گردشگری آن را به مرکز تعاملات اجتماعی شهروندان، نماد هویت فرهنگی و مأمنی برای احساس تعلق اجتماعی به شهر و تقویت همبستگی اجتماعی مبدل می‌سازد.    

۳. قرار داشتن آن در یکی از پرترددترین خیابانهای شهر ایلام کاربری اداری آن را ناموجه می‌سازد. زیرا مشتریان و مراجعان پر تعداد این سازمان عمدتاً روستانشینان و کشاورزانند و دسترسی به این مکان با این مختصات را برایشان دشوار ساخته است. این در حالی است که مجموعه ساختمان‌های جهاد سازندگی سابق با کاربری اختصاصی اداری در بلوار مهران توان برآورده ساختن نیازهای این سازمان را داراست.

۴. مطابق قانون سازماندهی فضاها و ساختمان‌های اداری مصوب مجلس شورای اسلامی، مصوبه شورای عالی اداری در خصوص ساماندهی فضاهای اداری دستگاه‌های اجرایی کشور، سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی بایستی در مورد ساختمان‌های مازاد دستگاه‌های اجرایی اقدامات مقتضی انجام دهد که به نظر می‌رسد که سازمان جهاد کشاورزی استان در زمرۀ کاندیداهای بالفعل اجرایی شدن این قبیل قوانین باشد.

۵. یک راه‌حل در دسترس می‌تواند برچیدن و انتقال بخش اداری مجموعه و تبدیل آن به پارک و موزه کشاورزی توسط خود این سازمان باشد. با وجود بخش اداری و احداث بناهای ناموزون و نامرتبط، بخشی از نمای سنتی خود را از دست داده به گونه‌ای که می‌توان آن را نمونه‌ای گم شده از منظر شهری تلقی کرد. رهاسازی و مرمت آن و تبدیل آن به پارک و کاخ موزه، علاوه بر بازآفرینی فرهنگی به بهبود منظر شهری و کاهش آلودگی صوتی و بصری کمک می‌کند.

۶. بنا به اظهارات اخیر شهردار محترم در گفتگو با رسانه‌ها، سازمان جهاد کشاورزی از جمله سازمان‌های دارای بدهی کلان به شهرداری ایلام است که بهترین گزینه ممکن و در دسترس برای تسویه این بدهی، تهاتر کاخ فلاحتی است. در صورت تحقق چنین امری و تبدیل آن به مکانی مشتمل بر موزه تاریخ کشاورزی، پارک عمومی، نمایشگاه صنایع دستی، مرکز اطلاعات گردشگری و دارای امکانات خدمات رفاهی علاوه بر افزایش فضای سبز، توان اقتصادی شهرداری را نیز بهبود می‌بخشد.

پی‌نوشت:

به دلایل اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، زیست‌محیطی، شهرسازی، مدیریت شهری و بوروکراتیک چنین تغییری در وضعیت موجود کاخ فلاحتی سودمند است. این طرح علاوه بر حفظ میراث فرهنگی نحیف شده شهر ایلام موجب رونق و غنی ساختن فعالیتهای معطوف به گذران اوقات فراغت و ایجاد فضایی جذاب برای ساکنان محلی و بهبود کیفیت زندگی شهروندان خواهد شد. بنا به ارتباط آن از منظر جامعه‌شناسی شهری فوایدی نظیر تقویت احساس تعلق به شهر، کاهش بی‌تفاوتی اجتماعی و مدنی، نمایش شکوه شهری و ارتقای حس همبستگی و اشتراک اجتماعی در آراء جامعه‌شناسان متقدم و نیز همراستا با بسط عدالت اجتماعی، حس احترام و منزلت شهروندی، فرهنگ‌سازی و جذب طبقه خلاق و جهان‌محلی‌شدن در آراء جامعه‌شناسان متأخر است.