به گزارش کردپرس، اعلام انحلال پ.ک.ک و پایان رسمی مبارزه مسلحانه این گروه، اگرچه نقطه پایانی بر یکی از طولانی‌ترین منازعات مسلحانه خاورمیانه به‌نظر می‌رسد، اما به باور بسیاری از ناظران، تنها فصل تازه‌ای از مبارزه سیاسی کردها در ترکیه را رقم می‌زند. چنگیز چاندار، تحلیل‌گر باسابقه مسائل خاورمیانه و نماینده حزب دموکراتیک خلق‌ها (Dem Party)، در گفت‌وگویی با Al-Monitor، این تحول را «پایان شورش» می‌نامد، نه «پایان مسئله کرد». او با تکیه بر تجربه تاریخی و واقعیت‌های سیاسی، هشدار می‌دهد که اگر دولت ترکیه این لحظه را به فرصت دموکراتیک بدل نکند و صرفاً آن را به‌مثابه پیروزی نظامی تلقی کند، نه‌تنها چشم‌انداز صلح پایدار از بین خواهد رفت، بلکه تنش‌های قومی و بحران مشروعیت سیاسی در درازمدت تشدید خواهد شد. به باور چاندار، انحلال پ‌ک‌ک تنها زمانی معنا خواهد داشت که با اصلاحات بنیادین، تضمین حقوق کردها و بازگشت به مسیر گفت‌وگوی سیاسی همراه شود.
گفت‌وگو با دولت ترکیه؛ روندی نامشخص و غیرشفاف
نماینده حزب برابری و دموکراسی خلق یا دم پارتی درباره مذاکرات دولت ترکیه با پ.ک.ک می‌گوید روند گفت‌وگو میان پ‌ک‌ک و دولت ترکیه، آن‌چنان که باید، شفاف نیست. اگرچه پ‌ک‌ک در دوازدهمین کنگره خود تصمیم به خلع سلاح و انحلال سازمان گرفته و این تصمیم با فراخوان عبدالله اوجالان، رهبر زندانی این گروه، در ۲۷ فوریه ۲۰۲۵ هم‌راستاست، اما تاکنون اقدامات مشخص دولت ترکیه شفاف‌سازی نشده است. به گفته او: «آنچه تاکنون می‌دانیم این است که دولت قصد دارد لایحه‌ای را به مجلس ارائه دهد که ممکن است هفته آینده مورد بررسی قرار گیرد و به آزادی حدود ۵۰ هزار زندانی؛ از جمله بسیاری از اعضای پ‌ک‌ک منجر شود. این می‌تواند فضای مثبتی برای پیشبرد آنچه من آن را روند صلح می‌نامم، فراهم کند.»
صلح یا صرفاً پایان شورش؟
چاندار با تأکید بر تمایز میان «پایان شورش» و «حل مسئله کرد» می‌گوید: «از همان ابتدا نوعی سردرگمی وجود داشت. مردم تصور کردند که این روند به معنای حل مسئله کرد است، در حالی‌که در واقع آنچه شاهدش هستیم، پایان شورش کردی در ترکیه است.»
او با اشاره به سابقه مبارزات کردی در تاریخ جمهوری ترکیه گفت که شورش پ‌ک‌ک از سال ۱۹۸۴، طولانی‌ترین، قدرتمندترین و گسترده‌ترین شورش کردی بوده و اکنون با تصمیم رسمی ۱۲ مه ۲۰۲۵، به پایان رسیده است:
به باور او «این اتفاق به‌خودی خود بسیار معنادار است. هرگونه حرکت دموکراتیکی برای حل مسئله کرد، پس از این تحول می‌تواند آغاز شود.»
آینده جنگجویان پ‌ک‌ک؛ پرسش‌های بی‌پاسخ
نماینده دم پارتی در پاسخ به پرسشی درباره سرنوشت هزاران نیروی مسلح پ.ک.ک مستقر در اقلیم کردستان عراق گفت: «این پرسشی مهم و در عین حال بی‌پاسخ است. روند پیش‌رو همچنان شفاف نیست. درباره سرنوشت اعضا و رهبران پ‌ک‌ک، از جمله خود اوجالان، فقط گمانه‌زنی وجود دارد.»
به گفته او، گمان می‌رود شرایط زندان اوجالان در جزیره ایمرالی بهبود یابد و او بتواند با جهان بیرون ارتباط بگیرد، دیدار داشته باشد، بیانیه صادر کند و حتی حزب را به‌سوی آینده‌ای جدید هدایت کند. درباره دیگر اعضا نیز احتمال داده می‌شود برخی به ترکیه بازگردند، برخی تحت محاکمه قرار گیرند، اما احکام سنگین نخواهند گرفت و بخشی از رهبران پ.ک.ک در اقلیم کردستان مستقر شوند. با این حال، چاندار تأکید می‌کند که این‌ها همگی هنوز در حد حدس و گمان‌اند.
ابعاد منطقه‌ای؛ از کردستان سوریه تا دمشق
چاندار همچنین به ابعاد منطقه‌ای این تحولات پرداخت و گفت که تا یک هفته پیش به نظر می‌رسید کردهای سوریه از این روند سود خواهند برد، چراکه ترکیه حملات به این منطقه را متوقف کرده بود. اما دیدار اخیر احمد الشرع، رئیس دولت انتقالی سوریه، از آنکارا و مواضع جدید اردوغان درباره YPG نشان از تغییراتی دارد:
به باور او « اگر این پرسش را یک هفته پیش می‌پرسیدید، پاسخ من مثبت بود. اما اکنون با سفر احمد الشرع به آنکارا و اظهارات جدید اردوغان که یادآور مواضع پیشین او درباره YPG است، همه‌چیز پیچیده‌تر شده است.»
چاندار می‌گوید برخی از منابع سوری کرد بر لزوم تمرکززدایی در سوریه و نقد ساختار متمرکز دمشق تأکید دارند، اما نشانه‌هایی از فشار آنکارا برای خلع سلاح نیروهای کرد سوریه و واگذاری سلاح‌ها به دولت مرکزی نیز مشاهده می‌شود.
ارتباط روند صلح جدید با سیاست داخلی ترکیه
چاندار همچنین گفت که روند اخیر بی‌ارتباط با برنامه‌های داخلی رجب طیب اردوغان برای ماندن در قدرت پس از سال ۲۰۲۸ نیست. تغییرات احتمالی در قانون اساسی ترکیه که به اردوغان امکان کاندیداتوری مجدد را بدهد، نیازمند حمایت حزب دموکراتیک خلق‌هاست و همین موضوع، معادلات مربوط به کردها را به بخشی از استراتژی قدرت اردوغان تبدیل کرده است.
نظر شما